درمان‌های جایگزینِ وسیع کننده کام چیست؟

درمان‌های جایگزینِ وسیع کننده کام چیست؟

درمان‌های جایگزینِ وسیع کننده کام

اکثرا بریس، کشیدن دندان و جراحی فک را به عنوان جایگزین‌های این دستگاه معرفی می‌کنند. اما در واقع گزینه‌های متنوع‌تری وجود دارد:

• بریس‌ها

پس از جوش خوردن فک بالا، وسیع کردنِ آن به لحاظ اسکلتی دشوار اما این با کمی مداخله به شکل جراحی امکان‌پذیر است. اگر جراحی مطلوب نباشد، یکی از گزینه‌های دیگر گسترش یا اکسپنشن دندانی (Dental Expansion) است، یعنی حرکت دادن دندان‌ها به جای استخوان‌های کام.

وسیع کننده کام دهان همین نتیجه را می‌دهد، اما اگر تنها هدف همین باشد، شاید بتوان از وسیله و درمان بهتری استفاده کرد. برای نمونه، با بریس‌ها هم می‌توان به اکسپنشن دندانی به شکلی جامع‌تر از اکسپندرها دست یافت؛ چون آنها فشار را به همه دندان‌ها (و نه فقط دندان‌های آسیاب) وارد می‌کنند. آنها همچنین طیف وسیع‌تری از ناهنجاری‌های بایت را اصلاح می‌کنند، که برای موارد پیچیده عالی‌ست.

بریس‌ها نمی‌توانند فک را باز کنند، اما می‌توانند دندان‌ها را بیشتر به سمت لبه خارجی لثه حرکت دهند و فضای بیشتری برای دندان‌ها و زبان فراهم کنند. و چون دندان‌ها صرفا تا حدی می‌توانند به سمت لبه خارجی لثه حرکت کنند (وگرنه ناپایدار خواهند شد)، تاثیر گسترش دندانی نسبتا کم است.

• الاینرهای شفاف

بریس تنها گزینه برای بیمارانی که اکسپنشن دندانی احتیاج دارند، نیست. الاینرها یا ترازکننده‌های شفاف هم می‌توانند (حالت خفیف) مشکلات مشابه را اصلاح کنند، آنهم با مزایای مهمی مانند متحرک و نامرئی بودن.

الاینرهای پلاستیکیِ شفاف دندان‌ها را به طور تدریجی به موقعیت جدید هدایت می‌کنند. مانند بریس‌ها، آنها می‌توانند به طور موثر دندان‌ها را به سمت لبه بیرونی لثه حرکت دهند و ناهنجاری‌های خفیفِ بایت را اصلاح کنند.

این گزینه هم نمی‌تواند استخوان را حرکت دهد، اما اگر بیمار فقط به شیفت دندان یا ارتودنسی (برای آماده شدن برای وسیع کننده کام دهان) احتیاج دارد، گزینه‌ای مناسب هستند.

• فضا نگهدارنده‌ها

این روش جایگزین تنها برای کودکان مناسب است. در حدود سن ۷ سالگی، ارتودنتیست می‌تواند تشخیص دهد که آیا فک کودک باریک است یا خیر. اگر اینطور باشد، بعضا می‌توان از فضا نگهدارنده‌ها (Space Maintainers) هم به جای وسیع کننده کام دهان استفاده کرد.

چون دندان‌های آسیاب کودک بزرگ‌تر از دندان‌های دائمی‌اش هستند، فضا نگهدارنده‌ها می‌توانند فضای اضافی (وقتی دندان‌های شیری می‌افتند) را حفظ کنند، و فضای بیشتری برای رشد صحیح بقیه دندان‌های دائمی فراهم کنند.در واقع این دستگاه‌های ثابت یا متحرک، از حرکت دندان‌ها به فضای رشد یک دندان دیگر جلوگیری می‌کنند.

چهارنوع فضا نگهدارنده وجود دارد که ارتودنتیست اطفال بسته به شرایط از آنها استفاده می‌کند:

1. فضانگهدار یک‌طرفه؛ که دور دندان موجود می‌پیچند و یک حلقه فلزی دارند که فضای باقی‌مانده از دندانِ افتاده را پر می‌کند.
2. فضانگهدار تاج و حلقه؛ که شبیه مدل قبل است، با این تفاوت که از روکش دندانی روی دندان موجود برای نگه داشتن حلقه در جای خود (برای حفظ فضای خالی) استفاده می‌کند.
3. فضانگهدار لینگوال زبانی؛ که وقتی کاربرد دارد که چند دندان افتاده باشد. آنها دور دندان‌های آسیاب نصب می‌شوند و در امتداد سمت زبانی دندان‌ها قرار می‌گیرند.
4. نگهدارنده دیستال شو (Distal Shoe)؛ که درون لثه قرار می‌گیرد و تنها برای اولین دندان مولر دائمی استفاده می‌شود.

صفحه اینستاگرام دکتر حسین برجیان مرکز لیزر دندانپزشکی اصفهان

• کشیدن دندان

یکی دیگر از روش‌هایی که می‌تواند کاربرد وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر را برای بیماران بزرگسال شبیه‌سازی کند، کشیدن دندان است. این روش برای کودکان هم موثر است، اما روش‌های دیگر (بدون درد و ناراحتیِ ناشی از کشیدن دندان) نتایج بهتری برای آنها خواهد داشت.

کشیدن دندان جایگزینی کام برای وسیع کردن کام نیست و فک را عریض‎تر نمی‎کند. با این حال می‌تواند فضایی را برای دندان‌های باقی‌مانده ایجاد کند تا راحت‌تر مرتب شده، و ناهنجاری‌هایی مانند مشکلات بایت بدون تغییرات استخوانی و اسکلتی برطرف شوند.

به عبارت دیگر، کشیدن دندان به خودیِ خود جایگزینی برای اکسپندرها نیست. اما وقتی با بریس‌ها یا الاینرها ترکیب شود (که معمولا برای تکمیل درمان لازم‌اند)، می‌تواند چنین جایگزینی باشد.

• جراحی فک

این تهاجمی‌ترین جایگزینِ استفاده از وسیع کننده کام دهان است. اما برای بزرگسالانی که نیاز به اکسپنشن اسکلتی دارند، این تنها گزینه‌ی دیگر است.

در جراحی ارتوگناتیک، جراح فک فوقانی را عریض می‌کند یا آن را آماده می‌کند تا بتوان از یک وسیع کننده استفاده کرد. دوره نقاهت این روش طولانی است و می‌تواند دردناک باشد. بسته به پوشش بیمه بیمار، می‌تواند گران هم تمام شود.

چیزی که باید در نظر گرفت این است که جراحی فک اغلب بخشی از یک راه حل چند-درمانی است، که معمولا در کنار بزرگ کننده فک در بیماران بزرگسال استفاده می‌شود. بنابراین اگر هدف شما اجتناب از گسترش است، انتظارات‌تان را با متخصص ارتودنسی خود در میان بگذارید.

مطالعه بیشتر:

انواع وسیع کننده کام ثابت

مزایا و معایب پالاتل اکسپندر