بخش اول صحبتهای دکتر حسین برجیان در مورد لزوم جرمگیری دندان

لزوم جرمگیری دندان چیست؟

توضیحات بسیار مهم و کاربردی بهترین دندانپزشک اصفهان را با هم میبینیم.

دکتر حسین برجیان فلوشیپ تخصصی لیزرهای دندانپزشکی از دانشگاه جنوا و موسس انسیتو پیشگام دندانپزشکی نجم

مطلبی که اکنون برای شما بیان میکنم. در ارتباط با جرم گیری اولتراسونیک زیر لثه ای دندان ها می باشد. در رابطه با این درمان ابتدا بایستی به مساله جرم و پلاک باکتریال و لزوم جرم گیری بپردازیم . وقتی پلاک باکتریال و مواد پروتئینی ناشی از بزاق و همینطور مواد غذایی روی دندان ها بنشیند .و حدود 48 ساعت روی دندان ها باقی بماند، معدنی می شود. و تبدیل به جسمی سخت بنام کلکولس یا آنچه که عوام بنام جرم دندان آن را می خوانند که با مسواک زدن دیگر قابل برداشت و حذف نخواهد بود. یکی از بدترین جرم های دندانی جرم های زیر لثه ای می باشد.چنانکه مستحضر هستید لثه بصورت کامل و بدون فاصله به دندان ها نچسبیده است. بلکه یک شیاری بین لثه و دندان در چند میلیمتر نخست که بصورت نرمال 0 تا 3 میلیمتر میباشد وجود دارد.
جرم های زیر لثه ای از بدترین و پر ریسک ترین عوامل میکروبی موجود در محیط دهان می باشند.
جرم های دندانی چه در بالای لثه و چه در زیر لثه دو مشکل عمده را سبب می شوند:
نخست مشکلات پوسیدگی های دندانی به ویژه در طوق دندان ها، در محل اتصال و تلاقی دندان با لثه می باشد. در نظر بگیرید که یک جسم و جرم معدنی بر روی دندان قرار گرفته که با مسواک زدن هم برداشته و حذف نمی شود. هرچقدر که بیمار مسواک بزند، دهانشویه کند، نخ دندان بکشد به هیچ عنوان این جرم ها قابل برداشت نیستند و بالتبع، سطحی از دندان که در زیر جرم قرار دارد مسواک نخواهد خورد و توسط پروسه های بهداشت فردی تمیز نمی شود.
بنابر این بیمار هر چقدر هم که رعایت بهداشت دهانی نماید ،مساحتی از دندان که در زیر جرم و پلاک باکتریال -هرچند در مقیاس کوچک- قرار دارد تمیز نخواهد شد و در همان ناحیه دچار پوسیدگی می گردد.
پوسیدگی های طوق لثه از همین مساله منتج می شوند. در بسیاری از مواقع دندان از همین ناحیه دچار پوسیدگی هایی می شود که به پالپ یا به اصطلاح عوام به مغز یا عصب دندان می رسد و باعث نیاز به درمان ریشه یا عصب کشی می شود.
بنابراین مشکل نخست ِ وجود ِ جرم و پلاک باکتریال، مساله ی ایجاد پوسیدگی های دندانی است.مساله و مشکل دوم که بسیار بدتر و مخرب تر از پوسیدگی های دندانی است، مشکلات لثه و استخوان اطراف دندان می باشد. ما به آن بیماری های پریودنتال می گوییم. بیماری های لثه و استخوان اطراف دندان که ناشی از پلاک باکتریال موجود در جرم های دندانی می باشند، میتوانند علائم مختلفی داشته باشند. در یک فرد می تواند یکی ، تعدادی یا همه این علائم در دندان ها بروز کند؛ مانند خونریزی از لثه چه در حین مسواک زدن ، چه در حین گاز زدن مواد غذایی که نیاز به بُرِش دارند مانند سیب چه خونریزی از لثه حین نخ کشیدن ولو نخ کشیدن صحیح، یا ایجاد التهاب لثه ، تحلیل لثه ، گاهی اِدم ، ورم و التهاب برجسته کننده لثه و در موارد شدیدتر تحلیل استخوان یا عریان شدن سطح ریشه ی دندان به محیط دهان که باعث حساسیت های شدید دندانی می شود و شروع به لق شدن دندان که خود دارای چند گرید موبیلیتی یا درجه لقی خواهد بود که نهایتا منجر به افتادن یا کشیدن دندان خواهد شد.

پس جرم ، یک کلونی ، یک محیط کشت باکتریال ، یک معجون معدنی مملو از باکتری های محیط دهان است. که اولا باعث پوسیدگی دندان و ثانیا باعث بیماری های لثه و استخوان حمایت کننده دندان ها می گردد.
بنابرانی چاره ای جز برداشتن این جرم و پلاک باکتریال نخواهیم داشت.
با تمام این تفاسیر، توجه به یک نکته ضروری می باشد: جرم های دندانی دارای خاصیت مهمی هستند .بنام عایق حرارتی، بنابراین وقتی به علل فوق، جرمگیری یا حذف جرم های دندانی و پلاک باکتریال موجود در آن انجام می شود. تا مدتی دندان نسبت به محرک های حرارتی مانند گرما و سرما از خود حساسیت نشان می دهد. این مساله کاملا طبیعی است و جای نگرانی وجود ندارد.

درمان این حساسیت های دندان به محرک های حرارتی چیست؟
دندان ها بصورت نرمال و فیزیولوژیک تا آخر عمر، عاج ثانویه از داخل پالپ شامبر (مغز یا عصب دندان) تولید می کنند. در مواجهه با برخی از محرک های پاتولوژیک و صدمه زننده و آسیب رسان. عاج ثالثیه یا tertiary dentin تولید می شود. مخلص کلام آنکه پس از جرم گیری عاج سازی از داخل دندان صورت می گیرد.و یک عایق حرارتی بیولوژیک از درون دندان ساخته می شود. و به مرور پس از چند هفته تا چند ماه این حساسیت حرارتی سیر نزولی خواهد داشت تا همانند سایر دندان ها شود.

در درصدی از بیماران پس از جرمگیری دندان ها این تولید عاج ثانویه و ثالثیه به خوبی صورت نمیگیرد. که در آن صورت پس از گذشت مدتی و عدم تغییر در احساس تحریکات حرارتی که شامل چند هفته الی چند ماه خواهدبود. خود ما یک عایق حرارتی اکسترنال از بیرون یعنی سنتتیک (صناعی) بر روی سطح دندان دقیقا در طوق دندان اپلای می کنیم.

روش های مختلفی وجود دارد یکی از مرسوم ترین و راحت ترین روش ها. استفاده از نوعی پلیمرها و باندینگ های نوری می باشد. که با نور LED با طول موج حدود 450 نانومتر که در طیف آبی رنگ می باشد این پلیمرها، set می شوند. این طول موج آبی رنگ مذکور ، نور لیزر نیست بلکه نور LED می باشد و یک عایق حرارتی سنتتیک که نوعی پلیمر است از بیرون روی سطح دندان های توسط درمانگر قرار داده می شود.

این در صورتی است که بیمار جزو آن درصد معدودی باشد .که عاج سازی طبیعی و فیزیولوژیک و آن عایق حرارتی بیولوژیک در او ساخته نشود و حساسیت های دندانی نسبت به محرک های سرما و گرما نسبت به جرمگیری همچنان ادامه داشته باشد.